Bilişsel Çarpıtmalar: Düşünceleriniz Size Tuzak Kuruyor Olabilir
Gün içinde zihninizden geçen düşüncelere ne kadar önem veriyorsunuz ve güveniyorsunuz?
Peki ya düşündüğünüz her şeyin tam olarak gerçeği yansıtmayabileceğini söylesem?
Hepimiz zaman zaman olayları olduğundan kötü, abartılı veya yanlış şekillerde değerlendirebiliriz. Bu düşünce hatalarına psikolojide “bilişsel çarpıtmalar” diyoruz. Bilişsel çarpıtmalar, gerçekliği çarpıtılmış bir biçimde algılamamıza neden olur.
Üstelik bu çarpıtmalar fark edilmedikçe, ruh halimizi olumsuz etkileyebilir, kaygı, depresyon ya da öfke gibi duyguların daha sık ve yoğun yaşanmasına yol açabilir. İşte size 5 bilişsel çarpıtma ve örnekleri... Hangileri sizde var bir düşünün...
⚫ 1. Siyah-Beyaz (Ya Hep Ya Hiç) Düşünme
“Başarılı olamadıysam başarısızım.”
Gerçek hayat çoğu zaman grilerden oluşur ama bu düşünce biçimi, bizi iki uç arasında sıkışmış hissettirir.
🌀 2. Felaketleştirme
"Ya işler yolunda gitmezse?", "Ya kontrolü kaybedersem?"
Henüz olmamış bir olayın en kötü sonucunu hayal etmek, zihnimizin bize kurduğu en yaygın tuzaklardan biridir. Bu çarpıtma, özellikle kaygı bozukluklarında çok sık görülür.
🔁 3. Olumluyu Görmezden Gelme
“Tamam bu defa iyi geçti ama bu sadece tesadüf.”
Başarılarınızı küçümseyip hatalarınıza odaklanmak, özgüveninizi ve benlik algınızı zamanla zayıflatabilir.
❌ 4. Zihin Okuma
“O bana kötü davranıyor çünkü benden hoşlanmıyor.”
Karşımızdaki kişinin ne düşündüğünü varsaymak, çoğu zaman ilişkilerde sorunlara neden olur. Gerçekten öyle mi, yoksa zihnimiz mi yorumladı?
❗ 5. Kişiselleştirme
“Bunun olmasının tek nedeni benim.”
Her olumsuz olayın sorumluluğunu üzerine almak, suçluluk ve yetersizlik duygularını besleyebilir.
✨ Peki Bu Düşünce Tuzaklarından Nasıl Kurtuluruz?
İyi haber şu ki, bu çarpıtmalar öğrenildiği gibi fark edilip dönüştürülebilir.
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), tam da bu noktada devreye girer. Düşüncelerimizi fark etmek, sorgulamak ve daha gerçekçi alternatiflerle yer değiştirmek, hem duygularımızı düzenlememize hem de daha sağlıklı kararlar almamıza yardımcı olur.
Ben Psikolog İrem Uzun. Bilişsel Davranışçı Terapi alanında eğitim almış bir psikolog olarak, danışanlarımla birlikte bu düşünce kalıplarını fark edip dönüştürmeye odaklanıyorum.
Eğer siz de zihninizde dönen bu çarpıtmaları fark ediyor, ancak nasıl başa çıkacağınızı bilmiyorsanız…
📍 Ankara’daki ofisimde ya da online seanslarla size destek olabilirim.
📬 Bana ulaşmak isterseniz: [email protected]
📱 Instagram’da da beni takip edebilirsin: psk.iremuzun
